1. Tài năng và nỗi ám ảnh giàu có
Sinh năm 1980, trong một gia đình trung lưu tại Bulgaria với bố là kỹ sư và mẹ làm giáo viên, Ruja được bạn bè thơ ấu mô tả rằng cô rất thông minh, nhanh nhẹn nhưng có phần nào đó khó gần và luôn xa cách với bạn bè.
Năm 18 tuổi, Ruja nhận được học bổng đại học, và ở đây cô gặp rồi sau đó kết hôn với một luật sư. Tuy nhiên, Ruja không muốn có con vì cho rằng con cái sẽ cản trở con đường làm giàu của mình và đặt mục tiêu trở thành tỷ phú tự thân trước năm 30 tuổi. Nỗi ám ảnh về giàu có khiến cho cô lao đầu vào học và nhờ đó cô đã có tấm bằng tiến sĩ của Đại học Oxford danh giá. Tuy nhiên, tài năng đó đã không được dùng vào đúng chỗ.
2. Onecoin – khởi nguồn của tội ác
Vào năm 2014, ngay khi Bitcoin bùng nổ và thu hút rất nhiều người quan tâm, Ruja đã nhận thấy đây là cơ hội ngàn vàng của mình. Cô đã rủ thêm một người bạn là Karl Sebastian Greenwood để thành lập Onecoin và bắt đầu hành trình làm giàu.
Onecoin là một dự án cung cấp các khóa học tài chính, các nhà đầu tư cần mua các gói có giá trị từ 110 Euro đến 27,500 Euro tương đương 2.6 đến hơn 700 triệu đồng để tham gia, và mỗi gói sẽ bao gồm mã token để đào Onecoin, gói học càng cao thì số Onecoin đào được càng nhiều. Cô ta quảng cáo rằng, đây là dự án phát triển mạng lưới thanh toán bằng Blockchain riêng và sẽ sớm được các tập đoàn lớn chấp nhận. Lợi nhuận thu được từ Onecoin sẽ gấp 5 đến 10 lần số tiền mà các bạn bỏ ra.
Tiếp đó Ruja còn trả tiền để xuất hiện trên bìa của tạp chí hàng đầu như Forbes và The Economist như một nữ doanh nhân thành đạt.
Thậm chí, trong một hội nghị The Economist, cô đã thuê người để phỏng vấn mình và dành được xuất tham gia phát biểu để giới thiệu về Onecoin. The Economist là một tạp chí kinh tế lâu đời ở Anh, liên hệ mật thiết đến giới thượng lưu, và đương nhiên bất kỳ sự kiện nào được tờ báo này đưa tin cũng sẽ gây được sự chú ý rất lớn. Chưa dừng lại ở đó, Ruja tiến sâu vào các hoạt động PR bản thân bằng những bữa tiệc xa hoa với những chính trị gia nổi tiếng.
3. Onecoin bùng nổ nhờ mô hình đa cấp
Là bậc thầy trong lĩnh vực Marketing, cả 2 đã tạo ra một mô hình Ponzi cho Onecoin với tính năng chia phần thưởng cho người giới thiệu. Mỗi khi bạn mời một người mới tham gia vào mạng lưới, % từ gói khoá học họ mua sẽ được chia cho bạn dưới dạng Onecoin. Và khi người mới đó mời thêm bất kỳ ai tham gia, bạn cũng vẫn sẽ nhận được % từ các khóa học họ mua.
Mô hình Ponzi này thực sự hiệu quả. Kể từ tháng 9/2014, Onecoin có hơn 3000 người tham gia cho đến cuối năm 2014, chỉ vỏn vẹn sau 3 tháng hoạt động, Onecoin đã có hơn 30.000 người tham gia. Các cộng đồng liên tục được lập ra để tuyển thêm người mới tham gia vào mạng lưới. Đỉnh điểm vào tháng 6 năm 2016, cô ta khẳng định với hàng chục nghìn khán giả tại Wembley rằng Onecoin sẽ là thứ tiêu diệt Bitcoin và chỉ trong vòng 2 năm tới, sẽ không còn ai nhắc về Bitcoin nữa.
Đến tháng 3/2017, đã hơn 4,4 tỷ đô được đầu tư vào Onecoin. Số tiền này đến từ hơn 3 triệu người từ hàng chục quốc gia.
Cô ta bắt đầu tiêu xài hoang phí từ số tiền khổng lồ kiếm được, mua bất động sản trị giá hàng triệu đô ở thủ đô Sofia của Bulgaria và khu nghỉ dưỡng Sozopol ở Biển Đen hay là tổ chức tiệc trên du thuyền sang trọng.
4. Phơi bày sự thật về Onecoin
Bài phát biểu tại Wembley năm 2016 đã thu hút được sự chú ý đặc biệt là những người có hiểu biết về công nghệ Blockchain. Càng tìm hiểu sâu người ta càng nhận ra rằng, chẳng có một công nghệ blockchain nào được tạo ra cả, tất cả những gì Onecoin vẽ ra đều được thực hiện off-chain và thông qua máy chủ tư nhân.
Các hoạt động đào Onecoin hay mua bán chỉ xảy ra trên Onecoin Exchange, một sàn giao dịch kín chỉ dùng hỗ trợ Onecoin và do chính dự án quản lý. Khi người dùng nạp tiền vào tài khoản để mua khoá học, tiền sẽ ngay lập tức vào tay Ignatova. Đổi lại, số coin ảo trên màn hình là thứ duy nhất nhà đầu tư nhìn thấy nhưng nó có thể dễ dàng được chỉnh sửa theo ý kiến của ban điều hành dự án.
Một số người đã đứng lên bóc trần sự thật về Onecoin và ngăn chặn các nhà đầu tư khác tham gia. Nhưng Onecoin giống như một giáo phái che mắt các nhà đầu tư, họ vẫn tiếp tục mời bạn bè, người thân tham gia vào Onecoin, phớt lờ tất cả những cảnh báo.
Đỉnh điểm màn trình diễn thay đổi tổng cung của Onecoin trong bài phát biểu của Ruja vào năm 2016. Chỉ với một nút bấm, Ruja đã thay đổi tổng cung Onecoin từ 2,1 tỷ Onecoin lên 120 tỷ và nhân đối số Onecoin trong tài khoản của các nhà đầu tư, mang lại cảm giác hưng phấn tột độ cho một đám đông đã phát cuồng vì lợi nhuận.
Tuy nhiên, sau sự kiện điên rồ này, rất nhiều cảnh báo đã được đưa ra từ ngân hàng Bulgaria, Mỹ, Croatia, Phần Lan, Thuỵ Điển,… Tất cả đều thông báo rằng Onecoin chính là mô hình lừa đảo.
Thời điểm đó, chính VTV cũng đã lên tiếng cảnh báo những người dùng Việt Nam về mô hình này.
5. Sự biến mất của nữ hoàng
Những rạn nứt bắt đầu xuất hiện từ cuối năm 2016, khi các nhà đầu tư gặp khó khăn trong việc bán OneCoin để thu lại khoản đầu tư ban đầu. Tin tức bắt đầu lan nhanh, truyền thông vào cuộc và các nhà điều tra quốc tế cũng đã bắt tay vào tìm hiểu nguyên nhân.
Mùa hè năm 2017, đánh hơi được những cuộc điều tra từ chính phủ các nước nhắm vào Onecoin, Ruja hiểu rằng đã đến lúc phải dừng lại ván bài.
Nữ hoàng đã biến mất một cách bí ẩn ngay trước khi bộ Tư pháp Hoa Kỳ đưa ra lệnh bắt khẩn cấp vào tháng 10 năm 2017. Ruja để lại đế chế Onecoin cùng hơn 3 triệu nạn nhân cho em trai mình là Konstantin Ignatova.
Thông tin duy nhất có được tiết lộ là trước khi biến mất, cô đã nhờ em trai mình đặt giúp mình chuyến bay từ Sofia, Bulgaria tới Athens , Hy Lạp vào ngày 25/10/2017,rồi biến mất ở đó. Dù cho có rất nhiều chiến dịch điều tra khắp Châu Âu, Châu Mỹ, Châu Phi nhưng vẫn chưa thể bắt được Ruja.
Tính đến thời điểm đó, tổng số tiền mà Ruja đã lừa đảo từ các nạn nhân đã lên tới hơn 4 tỷ đô, FBI cho rằng cô ta đã quy đổi tiền mặt và lợi dụng số tiền đó để trốn thoát.
Tuy nhiên, các đồng phạm của Ignatova không may mắn như vậy. Greenwood, đồng sáng lập của Onecoin, bị bắt vào tháng 7/2018 tại nhà riêng ở Koh Samui, Thái Lan và bị dẫn độ sang Mỹ. Tháng 12, anh ta nhận tội lừa đảo, âm mưu lừa đảo có tổ chức và âm mưu rửa tiền với mức án tối đa lên tới 20 năm tù cho mỗi trong số các tội danh đó cùng với số tiền bồi thường là 120 triệu đô. Còn em trai của Ruja là Konstantin, đã bị bắt vào tháng 3 năm 2019 tại Sân bay Quốc tế Los Angeles.
Hiện tại thì FBI đã công bố những tài liệu liên quan đến Onecoin và từ đó công chúng mới có cái nhìn toàn diện về kế hoạch của Ruja. Trong một email mà Ruja gửi các đồng sự vào năm 2014, có một dòng đã có ghi lại phương thức để bỏ trốn khỏi dự án Onecoin chính là “hãy ôm tiền và bỏ trốn”, và đó chính xác là những gì mà Ruja đã làm.
Ruja Ignatova và vụ lừa đảo OneCoin là bài học đắt giá về lòng tham và sự lừa dối trong thế giới tài chính. Từ quan điểm của mình, trước khi ra quyết định đầu tư chúng ta cần lưu ý những điều sau để tránh rơi vào bẫy lừa đảo:
- Lời hứa lợi nhuận cao: Tránh các dự án hứa hẹn lợi nhuận cao và không thực tế. Không có dự án nào có thể đảm bảo lợi nhuận lớn mà không có rủi ro.
- Thiếu thông tin minh bạch: Nếu dự án không cung cấp đủ thông tin về đội ngũ, công nghệ, hoặc lộ trình, hãy cân nhắc kỹ trước khi đầu tư.
- Hoạt động truyền thông không rõ ràng: Các dự án có hoạt động truyền thông mờ ám hoặc sử dụng các chiến thuật marketing quá mức để thu hút nhà đầu tư cần được xem xét cẩn trọng.
Nếu bạn mong muốn 5Money có thêm những bài viết về bất cứ chủ đề nào, đừng quên để lại bình luận và đăng ký nhận email từ 5Money để cập nhật kiến thức và tin tức về thị trường mỗi ngày!
Đọc thêm: Mark Cuban – từ cậu bé nghèo trở thành tỷ phú đam mê Crypto