1. Jito là gì?
Jito là nền tảng Liquid Staking được xây dựng trên Solana, cho phép người dùng stake SOL để nhận phần thưởng mà không cần phải khóa tài sản lâu dài
Jito là một dự án cho phép người dùng kiếm thêm thu nhập từ phần thưởng MEV khi nắm giữ jitoSOL – token nhận được khi họ stake SOL.
Token jitoSOL tự động tăng giá trị nhờ vào lợi nhuận từ staking và MEV*, giúp người dùng vừa tích lũy thu nhập từ việc stake SOL, vừa có thể sử dụng jitoSOL trong các ứng dụng DeFi như vay hoặc giao dịch trên sàn.
2. Đội ngũ dự án
Đội ngũ Jito gồm những thành viên dày dặn kinh nghiệm, từng làm việc tại các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới.
Lucas Bruder | Co-founder & CEO: Ông tốt nghiệp ngành Kỹ sư Điện và Máy tính từ Đại học Carnegie Mellon. Từng có kinh nghiệm làm việc về hệ thống điều khiển robot cho xe ủi tự lái và kỹ sư Firmware tại Ouster và Tesla.
Zano Sherwani | Co-Founder & CTO: Trước đây, ông từng làm việc tại Parsec với vai trò Kỹ sư Phần mềm. Zano Sherwani theo học tại Đại học George Mason.
Brian Smith | COO: Brian Smith có bằng Cử nhân Khoa học Quản trị Kinh doanh về Kế toán và Tài chính tại Đại học Georgetown. Ông từng làm việc tại các tập đoàn lớn như Scopia Capital Management LP, Evercore và Miller Buckfire.
3. Nhà đầu tư
Jito huy động thành công 10 triệu USD được dẫn đầu bởi Multicoin Capital và Framework cùng với sự tham gia của Delphi Ventures, Solana Ventures và Robot Ventures. Các nhà đầu tư thiên thần nổi bật có thể kể đến như Co-Founder Solana là Anatoly Yakovenko và CEO của ví điện tử Backpack Armani Ferrante.
Dù số tiền huy động của Jito chỉ ở mức trung bình so với các dự án khác, nhưng dự án lại thu hút sự chú ý nhờ vào sự hậu thuẫn từ hai quỹ lớn, Multicoin Capital và Delphi Ventures, cùng đội ngũ của Solana Foundation. Những dự án nhận được hỗ trợ chính thức từ Solana Foundation thường được xem là trọng tâm của hệ sinh thái.
4. Sản phẩm của Jito
4.1 Liquid Staking
Sản phẩm chính của Jito là Liquid Staking. Đây là quá trình mà người dùng tham gia stake SOL với mức APY tại thời điểm viết bài là 7.19%, rồi nhận lại một Liquid Staking token đại diện, ở đây là jitoSOL. Sau khi quá trình được hoàn tất:
- Số lượng SOL do người dùng stake sẽ được Jito uỷ quyền cho các validator vận hành mạng lưới.
- Người dùng nhận lại jitoSOL, và có thể tiếp tục sử dụng token này trong các dự án DeFi được hỗ trợ nhằm gia tăng lợi nhuận
Điểm đặc biệt của jitoSOL, dù là nền tảng Liquid Staking, là không quy đổi 1:1 với tài sản gốc như các dự án trên Ethereum. Thay vào đó, giá trị của jitoSOL tăng dần theo thời gian, nên càng giữ lâu dài, người dùng càng có lợi nhuận cao hơn.
4.2 Restaking
Ngoài Liquid Staking ra thì trong Jito cũng phát triển một sản phẩm về Restaking để đáp ứng theo nhu cầu của thị trường.
Cụ thể hơn thì, Jito Restaking cho phép tận dụng các loại tài sản đã được stake như jitoSOL, mSOL, bSOL,…và bất kỳ loại token SPL* nào khác. Cơ chế hoạt động giống với các dự án khác trên thị trường. Quy trình hoạt động như sau:
- Sử dụng SOL hoặc các LST để restake lại số tài sản này trên Jito.
- Jito sẽ dùng số tài sản này để cung cấp dịch vụ bảo mật cho các AVS.
- Các AVS sẽ cung cấp các dịch vụ xác thực cho các dự án có nhu cầu.
- Các dự án này sẽ trả lại một khoản phí.
Tính tới thời điểm viết bài đã 7 dự án sử dụng dịch vụ Restaking của Jito, có thể kể đếnnhư: Sonic, Fragmetric, Renzo, Switchboard,….
*SPL là chuẩn token trên Solana
4.3 StakeNet
Về bản chất, StakeNet là một mạng lưới gồm những người quản lý chương trình on-chain. Có hai thành phần chính:
- Chương trình lịch sử trình xác thực (Validator History Program): Lưu trữ dữ liệu của các validator trên mạng Solana trong 3 năm, cung cấp bản ghi chi tiết và bảo mật về hoạt động của họ. Điều này giúp người dùng và các chương trình on-chain đánh giá và đưa ra quyết định dựa trên hành vi của các validator.
- Chương trình quản lý (Steward Program): Dựa trên hành động on-chain của các validator, người quản lý sẽ quyết định uỷ quyền token cho họ. Những validator có đóng góp tích cực sẽ được ủy quyền nhiều token hơn, nhằm đảm bảo tính công bằng trong hệ thống.
5. Tokenomics
5.1 Thông tin Token
| Tên Token | JTO |
| Blockchain | Solana |
| Contract | jtojtomepa8beP8AuQc6eXt5FriJwfFMwQx2v2f9mCL |
| Chuẩn Token | SPL |
| Mảng | Liquid Staking |
| Tổng cung hiện tại | 126,899,520 |
5.2 Token Allocation
Chi tiết phân bổ token:
- Community Growth | 24.3%: Số token này được dành cho việc phát triển cộng đồng, tăng tính hữu ích cho Jito Network và sẽ được quản lý bởi DAO.
- Airdrop | 10%: Dành cho người dùng sớm và đóng góp vào dự án ở giai đoạn đầu.
- Ecosystem Development | 25%: Dành cho phát triển hệ sinh thái nhằm tài trợ cho các cộng đồng và những người đóng góp giúp thúc đẩy sự mở rộng của giao thức.
- Investors | 16.2%: Phân bổ dành cho các quỹ đầu tư dự án. Sẽ mở khóa dần trong 3 năm, với một khoảng thời gian không được phép bán là 1 năm.
- Core Contributors | 24.5%: Dành nhà đội ngũ phát triển dự án.
Theo dữ liệu từ CoinGecko, tính đến thời điểm hiện tại, có khoảng 128.445.242 JTO đang lưu hành trên thị trường, chiếm khoảng 12,8% tổng cung 1 tỷ token. Phần lớn số token này được phân phối thông qua các chương trình airdrop. Các đợt mở khóa token dành cho đội ngũ phát triển và các quỹ đầu tư dự kiến sẽ bắt đầu từ năm 2025.
Theo ước tính, đến ngày 1/2028, toàn bộ lượng JTO sẽ được mở khóa hoàn toàn, cho phép tất cả token có thể lưu hành trên thị trường.
5.3 Token Use Case
Hiện tại, chức năng chủ yếu của JTO là quyền quản trị dự án. Những người nắm giữ token JTO sẽ có quyền tham gia biểu quyết & quyết định sự phát triển của dự án, các hoạt động bao gồm:
- Thiết lập phí của nhóm stake JitoSOL.
- Quản lý kho bạc của token JTO do DAO nắm giữ và phí được tạo ra từ JitoSOL
- Đóng góp vào sự phát triển và cải tiến liên tục các giao thức và sản phẩm của Jito.
- Cập nhật các chiến lược uỷ quyền bằng cách kiểm soát các thông số trong chương trình StakePoint.
6. Roadmap
Dự án không công bố lộ trình chi tiết. Dưới đây là những cột mốc đáng chú ý:
- 01/11/2022: Ra mắt cộng đồng
- 27/10/2023: Giới thiệu StakeNet
- 27/11/2023: Ra mắt token JTO
- 25/7/2024: Ra mắt Restaking
7. Tiềm năng và rủi ro của Jito
Tiềm năng
- Dẫn đầu mảng Liquid Staking: Kể từ 2024, đã có rất nhiều dự án Liquid Staking được ra mắt để chiếm lấy miếng bánh chưa được khai thác trên Solana nhưng Jito vẫn giữ nguyên được vị thế dẫn đầu của mình
- Backer khủng: Độ uy tín và tiềm năng của dự án nằm ở chỗ nhận được sự hỗ trợ đắc lực từ Solana Foundation và Co-Founder Solana, Anatoly Yakovenko. Sự hậu thuẫn này không chỉ mang lại uy tín mà còn mở ra nhiều cơ hội hợp tác và phát triển mạnh mẽ cho dự án.
- Hỗ trợ phần thưởng từ MEV: Ngoài phần thưởng gốc từ Staking SOL thì Jito có thêm phần thưởng đi kèm từ việc khai thác lợi nhuận từ MEV. Một trong số ít các dự án Liquid Staking trên Solana cung cấp được điều này.
- Sản phẩm đa dạng: Ngoài Liquid Staking ra thì Jito đã phát triển thêm các sản phẩm phù hợp với xu hướng của thị trường để không thể phụ thuộc vào một sản phẩm duy nhất là StakeNet và Restaking.
Rủi ro
- Đối thủ cạnh tranh: Mặc dù đang dẫn đầu về mảng nhưng việc càng ngày có thêm nhiều dự án được ra mắt sẽ làm cho miếng bánh Liquid Staking trên Solana bị chia nhỏ. Ngoài ra, đối thủ lớn nhất là Marinade cũng đang liên tục cải tiến sản phẩm để tăng sự cạnh tranh.
- Rủi ro về Depeg: Đây là vấn đề của các dự án Liquid Staking cần phải giải quyết, trong giai đoạn thị trường biến động mạnh, các đợt bán tháo lớn sẽ diễn ra dẫn đến có khả năng bị depeg.
8. Kênh thông tin của Jito
9. Tổng kết
Hiện tại, Jito được đánh giá là một trong những dự án có tầm ảnh hưởng lớn nhất trong hệ sinh thái Solana nhờ những đóng góp vượt trội. Sản phẩm không ngừng đổi mới và đội ngũ hậu thuẫn mạnh mẽ đã giúp Jito nhận được sự đánh giá cao từ cộng đồng về tiềm năng phát triển.
Hy vọng bài viết này từ 5Money đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích về dự án Jito, giúp bạn có thêm cơ sở để đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.
