1. Tổng quan về Sui Network
Sui là blockchain Layer-1 được xây dựng dựa trên ngôn ngữ Move, nhằm giải quyết các vấn đề tồn đọng của các blockchain trên thị trường, ưu điểm của Sui là:
- Phí gas rẻ và ổn định
- Khả năng mở rộng nhờ vào thuật toán đồng thuận Narwhal – Tusk, trong đó Tusk sẽ sắp xếp thự tự các giao dịch trong khi Narwha giúp đảm bảo các giao dịch không bị can thiệp hoặc thay đổi một cách bất hợp pháp trong quá trình đồng thuận.
- Ngôn ngữ lập trình Move sẽ tránh được các hạn chế của Solidity như cải thiện bảo mật, tính tương thức,…
Đội ngũ phát triển Sui là Mysten Labs, từng làm việc trong Diem Blockchain – 1 dự án được ấp ủ bởi Facebook nhưng sau đó đã bị tạm dừng. Các thành viên của Sui đều là những người bước ra từ các tập đoàn lớn như ngân hàng J.P Morgan, HSBC, các công ty công nghệ Microsoft, Apple…
Nổi bật nhất có lẽ là Even Cheng (Co-Founder & CEO). Ông có bằng cử nhân ngành Khoa Học Máy Tính tại trường đại học Marietta. Ông cũng có bằng thạc sỹ Khoa Học Máy Tính tại trường đại học Syracuse. Ông từng làm nhiều vị trí ở Apple trong vòng 10 năm sau đó làm giám đốc kỹ thuật tại Facebook trong vòng 3 năm.
Ngoài ra, Sui cũng huy động được 336 triệu USD sau 2 vòng gọi vốn, đây là một số tiền rất lớn đủ để xây dựng 1 hệ sinh thái hoàn thiện.
- Series A: Sui đã huy động được 36 triệu USD với sự tham gia của các quỹ xịn xò như Coinbase Ventures, Standard Crypto, Samsung Next…
- Series B: Được định giá 2 tỷ USD cùng với số tiền kêu gọi được lên tới 300 triệu USD với những cái tên đình đám tham gia như FTX Ventures, Binance Labs, Coinbase Ventures, Jump Crypto….
2. Tổng quan các chỉ số trong hệ sinh thái Sui Network
2.1 Chỉ số on-chain
2.1.1 Người dùng/địa chỉ ví
Lượng người dùng hằng ngày trên Sui có thể nói là không được ổn định. Từ cuối tháng 4/2024 số địa chỉ ví có ít nhất 1 giao dịch/ngày trên mạng lưới Sui bất ngờ tăng vọt từ xấp xỉ 24.000 địa chỉ ví/ngày tăng đột biến lên tới hơn 2,4 triệu ví vào ngày đỉnh điểm ngày 24/5.
Vậy điều gì đã khiến cho lượng địa chỉ ví hoạt động trên Sui tăng đáng kể đến vậy?
Góp công không nhỏ vào sự thành công trên bắt nguồn từ dự án click to earn Wave Wallet cho phép người dùng click để đào token Ocean, dẫn sự gia tăng đột biến trong thời gian ngắn của chỉ số trên.
Mặc dù hiện tại số lượng người dùng hằng ngày đã giảm về mức 650.000 địa chỉ, tuy nhiên đây cũng là một con số ấn tượng đối với một hệ sinh thái non trẻ như Sui trong bối cảnh xấu của cả thị trường Crypto trong quý 2.
2.1.2 Số lượng giao dịch
Số lượng giao dịch cũng thể hiện mối tương quan so với lượng địa chỉ ví hoạt động hằng ngày khi mà chỉ số này cũng đạt đỉnh ở trong tháng 5, tháng bùng nổ của các dự án click to earn sau sự thành công của Notcoin trên Ton Network.
2.1.3 TPS
Chỉ số TPS (Lượng giao dịch được xử lí trên 1 giây) của SUI rơi vào tầm 46. Đây là con số rất khiêm tốn so với những gì đội ngũ dự án ghi trong tài liệu của mình (125.000 TPS).
Đã có thời điểm chỉ số này được đạt ATH tại mức 859 TPS, tuy nhiên vẫn là một quãng đường dài phía trước nếu dự án muốn đạt được tầm nhìn của mình.
2.1.4 Phí giao dịch trên Sui Network
Phí giao dịch trên Sui hiện tại vẫn chưa quá ổn định, một phần bị ảnh hưởng do những thời điểm lượng giao dịch trên mạng lưới tăng lên đột biến.
Phí giao dịch trung bình trong 6 tháng đầu năm 2024 trên Sui rơi vào 0.004081157 USD/giao dịch (nếu lấy giá trung bình của Sui là 1 USD), đây vẫn là mức phí rất rất rẻ nếu so với các blockchain khác.
2.1.5 Dòng tiền và Stablecoin
Trong nửa đầu năm 2024, hơn 380 triệu USD stablecoin được chuyển qua cầu nối vào mạng lưới Sui. Hầu hết USDC và USDT được dịch chuyển từ Ethereum vào Sui thông qua Wormhole.
Dòng stablecoin trên Sui tập trung chính vào lĩnh vực DeFi, với khoảng 70% USDC và USDT được gửi vào các giao thức DeFi. Đây cũng là 2 loại stablecoin đóng góp đáng kể vào TVL và khối lượng giao dịch on-chain của Sui.
2.2 Chỉ số DeFi
2.2.1 TVL của hệ sinh thái Sui Network
Khi nhìn vào lượng tiền đang có ở trên mạng lưới Sui ta thấy được 1 sự tăng trưởng rất đều và bền vững. Tăng trưởng có thể không ấn tượng như các hệ sinh thái khác, tuy nhiên trong bối cảnh cạnh tranh giữa các blockchain như hiện nay thì việc Sui thu hút được dòng tiền và giữ nó lại trong hệ sinh thái là một điểm sáng.
TVL của Sui đã tăng từ 211.39 triệu USD (1/1/2024) lên tới 751.8 triệu USD (22/5/2024) tương đương hơn 300% chỉ sau 5 tháng. Sự tăng trưởng này có sự góp công không nhỏ từ chiếc lược của Sui Foundation.
Chương trình Sui BullShark Quest 2 với tổng phần thưởng lên tới 5 triệu SUI đã tạo tiền để khuyến khích người dùng đến trải nghiệm hệ sinh thái DeFi của Sui với những dự án như:
- Cetus – DEX hàng đầu trên Sui
- Kriys – Nền tảng giao dịch On-chain cho các tổ chức.
- NAVI – Nền tảng Native Lending nổi bật.
- Scallop – Money Market thế hệ tiếp theo
- Turbos – Nền tảng cho phép người dùng kiếm lợi nhuận bằng nhiều chiến lược.
- Typus Finance – Cơ sở hạ tầng cho mảng Real Yield (Lãi suất từ dự án)
Bên cạnh đó người dùng thông qua BullShark Quest cũng “tranh thủ” săn airdrop của các dự án chưa có token trên hệ như Scallop, NAVI hay Cetus. Nhờ 2 yếu tố trên đã thúc đẩy TVL của Sui tăng trưởng.
Mặc dù TVL của Sui cho thấy sự tăng trưởng tuy nhiên số tiền này chỉ tập trung ở một số giao thức Top đầu như:
- NAVI protocol: Lending
- Cetus: sàn DEX
- Scallop: Lending
- Aftermath Finance: DeFi All-in-one
- Sui Lend: Lending
Chỉ với 5 giao thức đầu tiền đã chiếm tới ⅔ TVL của cả hệ sinh thái. Và tiền phần lớn tập trung ở các giao thức Lending. Hạn chế của việc này là các giao thức Lending chỉ tạo ra doanh thu khi nhu cầu đi vay nhiều. Vậy nên lượng TVL tập trung ở các giao thức Lending quá nhiều chưa hẳn là một điều tốt với 1 hệ sinh thái. Chưa kể các mảnh ghép DeFi ở trên Sui chỉ đang dừng ở mức cơ bản với: DEX, Lending, CDP hay Liquid Staking.
Với những phân tích kể trên thì chúng ta có thể tạm kết luận rằng hệ sinh thái Sui Network hiện chỉ dừng ở mức cơ bản và chưa có gì để khai thác thêm. Nếu để tình trạng này tiếp diễn về sau thì rất có thể dòng tiền sẽ được kéo sang những hệ sinh thái có nhiều cơ hội hơn.
Ví dụ:
- Dòng tiền luân chuyển qua Solana để săn airdrop từ các dự án chưa ra token, văn hóa airdrop hệ Solana luôn là điểm đến hấp dẫn đối với người dùng.
- Dòng tiền di chuyển qua Base để giao dịch Memecoin thay vì chỉ nằm im trong các giao thức Lending. Việc giao dịch diên ra sôi nổi cũng giúp cho mạng lưới tạo ra nhiều doanh thu hơn.
2.2.2 Volume giao dịch
Volume giao dịch trên Sui luôn được duy trì ở mức cao cả ở trên các sàn spot lẫn phát sinh. So với các Blockchain Non-EVM thì Sui có khối lượng giao dịch chỉ đừng sau vị trí số 1 của Solana, xếp trên cả các tên tuổi như Aptos, Starknet, Near hay Injective.
Khối lượng giao dịch được diễn ra nhiều nhất nhất trên Aftermath, tiếp đến là Cetus và Kriya.
3. Cập nhật các dApps hệ sinh thái Sui Network
Gần đây, mạng lưới Sui gần như không có bất kì dự án nổi bật được ra mắt. Dẫn đầu hệ sinh thái vẫn là những giao thức như NAVI Protocol, Cetus, Scallop với những cập nhật nhỏ xung quanh sản phẩm của mình.
Bên cạnh đó chúng ta có những sự kiện đáng chú ý của một số cái tên nổi bật khác như:
- XOCIETY: Tựa game bắn súng AAA triển khai chiến dịch Play to Airdrop trong vòng 8 ngày tạo nên sự chú ý cho mạng lưới Sui.
- FUD: fudthepug – Dự án coin cộng đồng cho phép người dùng sáng tạo nội dung trên X để kiếm point, càng nhiều view thì lượng point nhận được cũng tương ứng.
- RECDR: Dự án SociaFi đã kêu gọi được 4 triệu USD vòng Seed do chính Sui Foundation dẫn đầu.
- DegenHive: Mạng xã hội hỗ trợ nền kinh tế phi tập trung (DeFi) cho game thủ và các nhà sáng tạo.
- Bluefin: Nền tảng giao dịch phái sinh trên Sui ra mắt token Blue.
- Sui hợp tác với ZeroHashX – Nền tảng cơ sở hạ tầng Crypto và Stablecoin hàng đầu.
- Sui Foundation công bố danh sách những dự án chiến thắng trong Hakathon SuiOverflow.
Không thể bỏ qua, dự án có đóng góp nổi bật nhất vào mạng lưới Sui thời gian qua là tựa game đào coin Ocean. Các mảnh ghép khác như DeFi, Game NFT hay SociaFi vẫn chưa có quá nhiều dự án nổi bật được ra mắt hay các chiến dịch thúc đẩy từ Sui Foundation.
Tuy nhiên trong thời gian tới hệ sinh thái Sui Network sẽ đáng để quan sát khi trong Hakathon SuiOverflow đã có tới 32 dự án dành chiến thắng trong hơn 352 bài dự thi của các nhà phát triển.
Sau đây là những dự án nổi bật:
- DeFi: Có 4 dự án được chọn với vị trí đầu tiên thuộc về Hop Aggregator – Nền tảng swap tập trung vào hiệu suất và tốc độ giao dịch. Các vị trí tiếp theo thuộc về Aeon, Shio và Hakifi.
- Gaming: Dẫn đầu là game AresRPG – Tựa game nhập vai 3D thế giới mở cho phép người chơi tham gia chiến đấu, trồng trọt, săn bắt để tạo ra một mô hình kinh tế trong game. 3 dự án còn lại đó là Wagmi Kitchen, Infinite Seas, Shall We Love.
- Cơ sở hạ tầng và công cụ: Kraken – Cung cấp một hệ sinh thái ứng dụng linh hoạt với cơ chế đa chữ ký (Multi Sig) dựa trên hợp đồng thông minh. Các dự án còn lại bao gồm Sui GPT, BitsLab IDE và SuiPass.
Phần lớn các dự án chiến thắng trong Hakathon lần này đều liên quan tới cơ sở hạ tầng, công nghệ để thúc đẩy mạng lưới Sui.
Tuy nhiên cái để thu hút người dùng, dòng tiền là những ứng dụng có tính Money Game thì chúng ta chưa thấy quá nhiều, mặc dù vậy các hoạt động trên cũng cho thấy Sui Foundation đang có những động thái rất tích cực trong việc đẩy mạnh hệ sinh thái của mình.
4. Cập nhật nền tảng
Trong thời gian qua Sui Foundation có rất nhiều hoạt động trong việc cải thiện về cơ sở hạ tầng của Sui Blockchain cũng như các sự kiện bên lề để tương tác với cộng đồng.
- Tại Sui BaseCamp được tổ chức tại Paris vào tháng 4/2024, MystenLabs đã trình làng máy chơi game cầm tay Sui PlayTron0X1 với mong muốn thúc đẩy công nghệ game Web3 trên hệ sinh thái của mình.
- Trước đó thì họ cũng đã hợp tác với Team Liquid – Đội tuyển thể thao điện tử rất thành công ở các bộ môn như LOL, DOTA2, CSGO… để ra mắt nền tảng tương tác với người hâm mộ trên mạng lưới Sui.
- Mysten Labs – Đơn vị đứng sau Sui Network công khai mã nguồn cho Sui Gas Pool ,dịch vụ đổi mới này sẽ giúp tài trợ phí gas trên quy mô lớn, giảm chi phí cho cả nhà phát triển và người dùng ứng dụng, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động
- Người dùng Binance Web3 Wallet giờ đây có thể truy cập dễ dàng vào các dự án trong Sui Network.
- Hợp tác với Copper – Công ty hạ tầng tài sản số, sẽ cung cấp các giải pháp về quản lý và staking cho SUI. Động thái này mở ra một cánh cửa cho các nhà đầu tư tổ chức và các doanh nghiệp muốn tiếp cận SUI.
- Sui Community Meetup Việt Nam, diễn ra ngày 7/6 trong khuôn khổ Vietnam Blockchain Week. Người đang trình bày đó là Ranier Gadduang – Head of Growth tại Sui Foundation.
- Hai công nghệ mới từ Artfi sẽ cung cấp metadata phong phú về các bộ sưu tập NFT cho cộng đồng Sui, đồng thời thưởng cho các nghệ sĩ bằng cơ chế bản quyền sáng tạo.
Bên cạnh đó theo dữ liệu về nhà phát triển từ ElectricalCapital, Sui đang sở hữu cộng đồng nhà phát triển ngôn ngữ Move lớn nhất với những thông số ấn tượng sau:
- 219% số lập trình viên hoạt động hàng tháng
- 145% số lập trình viên hoạt động toàn thời gian
Với số lượng lập trình viên đông đảo như vậy chúng ta có quyền kì vọng về những dự án mới, mang nhiều tính sáng tạo hơn sẽ được ra mắt trên Sui Network trong thời gian tới. Thị trường Crypto là nơi được vận hành bởi những nhà phát triển, ở đâu có nhiều đội ngũ phát triển ở đó sẽ có nhiều xu hướng được tạo ra. Ethereum là một ví dụ điển hình cho luận điểm trên.
5. Dự phóng về hệ sinh thái Sui Network
Tiềm năng:
- Hệ sinh thái Sui thời điểm hiện tại gần như đã hoàn thiện bộ khung cơ bản cho DeFi, tạo nền tảng cho những mảnh ghép khác phát triển.
- Sui Foundation tích cực cải thiện mạng lưới thông qua mạng lưới các đối tác.
- Các hoạt động tương tác với cộng đồng cũng được đẩy mạnh.
- Các cuộc thi Hakathon cũng được triển khai nhằm tìm kiếm các ý tưởng, chúng ta sẽ cùng chờ thêm trong thời gian tới khi các dự án chiến thắng SuiOver Flow chính thức ra mắt.
- Sui sở hữu một lượng lớn các nhà phát triển (Dev) ngôn ngữ MOVE và ở đâu có nhiều Dev thì ở đó sẽ có nhiều xu hướng được “vẽ” lên.
- Tiềm năng của lĩnh vực Game NFT và SociaFi trên Sui là rất lớn. Với ưu điểm là mạng lưới nhanh, rẻ thì Sui hoàn toàn có thể thúc đẩy 2 xu hướng này để thu hút thêm người dùng đến hệ sinh thái.
Thách thức:
- Hệ sinh thái còn khá non trẻ khi mọi thứ chỉ ở giai đoạn ban đầu.
- Nhanh và rẻ là một lợi thế tuy nhiên chưa đủ. Các cơ hội kiếm tiền cho người dùng mới là thứ Sui cần có lúc này. Memecoin, NFT, Gaming hoàn toàn có thể được sử dụng để làm việc này khi câu chuyện airdrop trên Sui không quá hấp dẫn với cộng đồng.
- Hệ sinh thái Aptos và sắp tới là Movement cũng là 2 ông lớn sử dụng ngôn ngữ MOVE. Sui sẽ phải đối diện với các đối thủ cạnh tranh nặng kí.
- Chọn DeFi và Restaking làm ngách chính là một lựa chọn cực kì mạo hiểm khi giờ đây Ethereum và Solana là 2 ông vua độc tôn cho vị trí này. Đặc biệt là để Sui triển khai Restaking và kéo người dùng về là rất khó khi hệ sinh thái con non trẻ, và token SUI chưa tạo được niềm tin trong cộng đồng như SOL và ETH.
Có thể nói còn rất nhiều thứ để đội ngũ Sui Foundation xây dựng và giải quyết trong thời gian tới. Hiện tại với việc hợp tác với Team Liquid cũng như ra mắt máy chơi game PlayTron0X1 thì khả năng rất cao Gaming sẽ là mảnh ghép được Sui lựa chọn để kéo người dùng đến với hệ sinh thái trong giai đoạn tiếp theo.
Quan điểm của bạn thế nào? Tham gia Cộng đồng 5 Phút Crypto để thảo luận về kiến thức và kinh nghiệm đầu tư nhé!
6. Tổng Kết
Trên đây là bài viết cập nhật hệ sinh thái Sui Network từ đội ngũ 5Money, mặc dù có những bước khởi đầu chật vật tuy nhiên Sui Foundation đã cho có những chiến lược như BullShark Quest để kéo dòng tiền đến với hệ sinh thái và nó đã cho thấy hiệu quả.
Còn rất nhiều thứ phải làm nếu như Sui muốn vươn mình trở thành Layer 1 được nhiều người sử dụng trong tương lai, nhưng với đội ngũ phát triển giàu kinh nghiệm, thêm vào đó là số lượng lớn các nhà lập trình thì chúng ta có quyền kì vọng vào 1 tương lai tươi sáng cho mạng lưới Sui.
Đọc thêm: Saga là gì? Dự án Binance Launchpool thứ 51 có gì hot?
