Cập nhật chi tiết hệ sinh thái Optimism nửa đầu năm 2024

Mục lục

1. Tổng quan về Optimism

Optimism ban đầu là một Layer 2 nhằm mục đích mở rộng mạng lưới Ethereum. Tuy nhiên, hiện tại dự án đã mở rộng hoạt động với 2 sản phẩm mũi nhọn là:

Layer 2 OP Mainnet sử dụng công nghệ Optimistic Rollup để cung cấp tốc độ giao dịch nhanh và chi phí thấp hơn so với Ethereum.
Bộ công cụ OP Stack giúp các dự án xây dựng Layer 2 hoặc Layer 3 một cách nhanh chóng, những chain này được gọi là OP Chain. Và Superchain là hệ sinh thái gồm nhiều OP Chain. Hiện tại đã có rất nhiều tên tuổi tham gia vào Superchain như Base, Blast, opBNB, Zora, Celo,…

Khi tham gia vào Superchain, các OP Chain có thể giao tiếp với nhau và thừa hưởng công nghệ từ OP Stack. Bên cạnh đó, các chuỗi cũng phải đóng góp một phần doanh thu cho Optimism Collective (quản trị OP Mainnet và Superchain).

Optimism được dẫn dắt bởi đội ngũ giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực Blockchain, với nhà sáng lập Jing Wang và Benjamin Jones từ Plasma Group, cùng các thành viên từng làm việc tại Google, Ethereum Foundation và nhiều tổ chức lớn khác.

*Jing Wang, Co-Founder & CEO Optimism Foundation (nguồn: Coindesk)*

Ngoài ra, Optimism đã huy động được số tiền cực khủng là 427.5 triệu USD. Đáng chú ý, dự án chỉ huy động vốn từ các quỹ hàng đầu như Paradigm, A16z và IDEO Colab Ventures. Với chiến lược “giảm lượng tăng chất” về quỹ đầu tư thì Optimism sẽ nhận được sự hỗ trợ lớn từ các VC cũng như tránh tình trạng xả hàng, bán phá giá hay gặp ở các quỹ đầu tư nhỏ.

Mặc dù OP Mainnet xếp thứ 2 về TVL, nhưng Optimism lại có định giá cao nhất trong “Tứ Trụ Layer 2” gồm Arbitrum, Optimism, ZKsync, và StarkNet. Cho thấy nhà đầu tư đặt kỳ vọng rất lớn vào tầm nhìn Superchain mà dự án đang theo đuổi.

	Arbitrum	Optimism	ZKsync	StarkNet
TVL trên chuỗi (tỷ USD)	14.8	5.7	0.8	0.6
Marketcap (tỷ USD)	1.8	1.7	0.4	0.6
FDV (tỷ USD)	5.2	6.1	2.3	3.6

Dữ liệu được thống kê vào ngày 29/08/2024

2. Tổng quan các chỉ số hệ sinh thái Optimism nửa đầu năm 2024

2.1 Cập nhật chỉ số onchain

2.1.1 Người dùng/địa chỉ ví và số lượng giao dịch

Lượng địa chỉ ví hoạt động trên chuỗi Optimism nửa đầu năm 2024 trung bình khoảng 100K mỗi ngày. Theo thống kê từ biểu đồ bên dưới thì lượng địa chỉ hoạt động trong khoảng thời gian này tương đối ổn định và có sự tăng nhẹ vào quý 2.

Nguồn cơn là nhờ sự tăng trưởng của thị trường chung và đóng góp của các dự án như Worldcoin, Uniswap, Layer 3, Stargate và Jumper.

Tuy nhiên, mức tăng này lại không đủ để Optimism giữ vững vị thế trước các tay chơi mới nổi.

Cụ thể đầu năm 2024, Optimism đang xếp thứ 3 về lượng địa chỉ hoạt động mỗi ngày, chỉ sau Arbitrum và ZKsync. Nhưng cho đến cuối quý 2, Optimism rơi xuống vị trí thứ 5 khi bị Base và Linea vượt mặt và lùi về đứng ngang hàng với Scroll & Mantle.

*So sánh địa chỉ active trên Optimism so với các chuỗi khác*

Tương tự, số lượng giao dịch mỗi ngày trên Optimism tăng nhẹ vào quý 2. Với mức trung bình 400 nghìn mỗi ngày, riêng trong quý 2 đạt trung bình trên 500 nghìn giao dịch mỗi ngày.

*Số lượng giao dịch mỗi ngày trên Optimism nửa đầu năm 2024*

2.1.2 TPS

TPS trên Optimism nhích nhẹ trong quý 2. Trung bình, tốc độ giao dịch mỗi giây vào quý 2 đạt mức 6, cao hơn so với mức 4 TPS trong quý 1. Tất cả là nhờ vào nâng cấp Dencun, do dữ liệu từ Layer 2 chỉ được lưu trữ trong một khoảng thời gian rồi sẽ bị xóa đi nên giảm gánh nặng cho Ethereum, giúp xác thực giao dịch mượt mà hơn.

Với tốc độ giao dịch này thì Optimism đang chậm hơn Arbitrum (trung bình 20 TPS) và Base (trung bình 40 TPS) rất nhiều. Thâm chí, Ethereum cũng có tốc độ nhanh gấp đôi Optimism, mặc dù Layer 2 này ra đời nhằm tăng khả năng mở rộng cho Ethereum.

Tuy nhiên, Optimism hoàn toàn có thể nâng TPS lên vì Layer 2 này sử dụng phần mềm thực thi Geth. Bản thân Geth hiện tại có thể hỗ trợ lên 1 nghìn TPS nhờ khả năng thực thi song song. Nhưng ở thời điểm hiện tại, có thể TPS vẫn chưa phải là vấn đề quá lớn nên dự án chưa tập trung vào nó mà dành nguồn lực nhiều hơn để xây dựng hệ sinh thái.

2.1.3 Phí giao dịch trên Optimism

Vào đầu năm 2024, phí giao dịch trung bình cho mỗi giao dịch trên Optimism khoảng 0.3 USD. Nhưng sau khi nâng cấp Dencun thành công thì phí đã giảm khoảng 10 lần, còn 0.03 USD mỗi giao dịch.

*Phí mỗi giao dịch trên Optimism nửa đầu năm 2024*

Tuy nhiên, điều này rất tốt cho người dùng nhưng về phía dự án thì lại khiến doanh thu hụt đi rất nhiều. Mặc dù số lượng giao dịch mỗi ngày tăng nhẹ nhưng doanh thu phí đã giảm từ mức 200 nghìn USD mỗi ngày trước Dencun, xuống dưới 50 nghìn USD mỗi ngày.

Tổng doanh thu phí trong nửa năm 2024 của Optimism rơi vào khoảng 22 triệu USD. Con số này tuy lớn nhưng so với chuỗi nổi bật khác trong hệ sinh thái Superchain như Base thì chỉ bằng phân nửa.

*Doanh thu phí trên Optimism trong nửa đầu năm 2024*

2.1.4 Dòng tiền ra vào hệ sinh thái

Trong nửa đầu năm 2024 đã có khoảng 4 tỷ USD đổ vào hệ sinh thái Layer 2 này. Trong đó, phần lớn thanh khoản đến từ Ethereum và các Layer 2 như ZKsync, Linea, Arbitrum, Base.

*Dòng tiền chảy vào Optimism trong nửa đầu năm 2024*

Ở chiều ngược lại, có khoảng 1.7 tỷ USD rời khỏi hệ sinh thái Optimism trong nửa đầu năm 2024. Và phần lớn thanh khoản chảy đến Ethereum, đây là điều rất bình thường vì tài sản thường dịch chuyển qua lại giữa Ethereum và các Layer 2.

*Dòng tiền rời khỏi hệ sinh thái Optimism trong nửa đầu năm 2024*

Tổng kết nửa đầu năm 2024 thì Optimism ghi nhận dòng tiền dương 2.4 tỷ USD, trở thành hệ sinh thái thứ 2 đón thu hút lượng lớn tiền, chỉ sau Arbitrum với +3.9 tỷ USD.

Điều này cho thấy Layer 2, bao gồm cả Optimism vẫn đang là xu hướng của thị trường trong nửa đầu năm 2024. Mặc dù chúng ta thấy rõ sự trỗi dậy mạnh mẽ của Solana với phong trào Meme và DePin trong giai đoạn này.

*Netflow Optimism trong nửa đầu năm 2024*

2.2 Cập nhật chỉ số DeFi

2.2.1 TVL của hệ sinh thái Optimism

Hệ sinh thái Optimism bắt đầu năm 2024 với TVL là 6.3 tỷ USD và đạt đỉnh cao nhất mọi thời đại 10 tỷ USD vào ngày 10/03/2024. Phần lớn sự tăng trưởng là nhờ thị trường khởi sắc, dẫn đến giá trị tài sản trên hệ sinh thái tăng mạnh, kể cả giá OP cũng đạt đỉnh 4.7 USD.

Tuy nhiên, do sự sụt giảm của thị trường trong quý 2 năm 2024 nên kết thúc nửa đầu năm 2024 TVL của Optimism đã giảm còn 6.4 tỷ USD.

Có TVL trên chuỗi là 6.4 tỷ USD nhưng chỉ khoảng 670 triệu USD, tương đương với 10.5% thanh khoản chảy vào hệ sinh thái DeFi. Điều này cho thấy các dApps trên Optimism vẫn chưa khai thác được hết tiềm năng dồi dào của hệ sinh thái.

Một số dự án có sự tăng trưởng TVL nửa đầu năm 2024 vừa rồi là Aave, Stargate Finance, dHEDGE, Compound và Beethoven X DEX.

*TVL hệ sinh thái Optimism nửa đầu năm 2024*

2.2.2 Volume giao dịch

Volume DEX Spot

Tổng khối lượng giao dịch Spot DEX trên Optimism trong nửa đầu năm 2024 đạt 16.4 tỷ USD. Trung bình mỗi ngày khối lượng giao dịch Spot khoảng 90 triệu USD. Đây là mức khá cao trên Optimism, tuy nhiên để so với các đối thủ như Ethereum, Solana, Arbitrum, Base,… thì Optimism vẫn còn nhiều việc phải làm.

*Volume spot DEX trên Optimism nửa đầu năm 2024*

Trong đó, Velodrome và Uniswap là 2 cái tên đóng góp nhiều nhất với hơn 10 tỷ USD volume, chiếm 67% khối lượng Spot trên Optimism trong nửa đầu năm 2024. Ngoài ra, còn có sự đóng góp của một số dự án như WooFi, Curve, Solidly Labs, Beethoven X,…

Volume Perp DEX

Tổng khối lượng giao dịch Perp DEX trong nửa đầu năm 2024 đạt 16 tỷ USD. Với Synthetix chiếm 96% thị phần Perp trên Optimism.

16 tỷ USD Volume giao dịch Perp DEX trong nửa đầu năm 2024 của Optimism còn thấp hơn khối lượng giao dịch trong một tháng của Arbitrum, Solana, Ethereum và Blast => Optimism chưa phải là chuỗi hấp dẫn các dự án và người dùng sử dụng sản phẩm này.

*Volume Derivatives (Perps) DEX trên Optimism nửa đầu năm 2024*

3. Cập nhật các dApps hệ sinh thái Optimism nửa đầu năm 2024

Optimism có hệ sinh thái rất lớn với 400 dApps đang phát triển. Trong đó, DeFi là mảng nổi bật nhất với TVL 670 triệu USD và khoảng hơn 210 dApp DeFi. Đứng đầu là các mảng Lending, Derivatives, DEX, Cross Chain. Ngoài ra, một số mảng khác kém phát triển hơn như Yield, Indexes, Leveraged Farming, RWA, CDP, Options,…

Một số dự án nổi bật như:

Lending: Aave, Compound, Silo,…
DEX: Velodrome, Uniswap, Beethoven X DEX, Curve Finance,…
Derivative: Synthetix, Orderly Network, Aevo, Perpetual Protocol,…
Cross Chain: Stargate Finance, Synapse, Hop Protocol,…
Yield: Toros, Beefy, Aura, Idle,…
Leveraged Farming: Extra Finance, Gearbox,…

DeFi trên Optimism vào quý 3/2022 từng rất sôi động nhờ vào việc Airdrop 5% tổng cung Token cho người dùng sớm và thực hiện các chương trình khuyến khích. Tuy nhiên, từ đó đến nay, hệ này lại khá trầm lắng, ngoại trừ hai điểm sáng là Farcaster và Worldcoin.

Một số dự án Native nổi bật của hệ sinh thái Optimism:

Farcaster: Là nền tảng để xây dựng hệ sinh thái SocialFi với trung tâm là Warpcast, mạng xã hội có nhiều điểm tương đồng với Twitter (X). Dự án được sử dụng rộng rãi bởi cộng đồng developer, dẫn đầu là Vitalik Buterin và thu hút người dùng nhờ cơ hội airdrop.
Worldcoin: Là dự án xác thực danh tính người dùng dựa vào mống mắt. Hiện dự án thu hút người tham gia qua phần thưởng airdrop. Tuy nhiên, Worldcoin vẫn còn gặp vấn đề pháp lý tại một số quốc gia.
Velodrome: Là AMM DEX có TVL cao nhất nhờ ra mắt trên Optimism từ sớm và hỗ trợ tốt cho các loại tài sản bằng việc kết hợp cả mô hình Uniswap V2 và Curve Finance.
Extra Finance: Là giao thức Farming đòn bẩy, mới ra mắt vào giữa năm 2023 nhưng đến nay dự án đã lọt vào top 10 dự án có TVL cao nhất hệ sinh thái Optimism.

Bên cạnh đó, còn có 3 dự án xuất phát từ Ethereum tập trung hỗ trợ cho hệ sinh thái Optimism ngay từ những ngày như Synthetix, Perpetual, Lyra nhưng đến nay chỉ còn mỗi Synthetic là giữ được vị thế của mình. Ngoài ra còn một số dự án Multichain cũng có được vị trí nhất định trên hệ sinh thái như Aave, Uniswap, Toros, Compound, Orderly,…

4. Cập nhật Superchain

Ngoài Layer 2 Optimism (nay được gọi là OP Mainnet) thì Superchain cũng là sản phẩm chủ lực mà dự án chú trọng phát triển thời gian tới.

*Hệ sinh thái Superchain (nguồn: Thirdweb)*

Superchain là hệ sinh thái mở rộng Ethereum thành công nhất so với Orbit Stack của Arbitrum, ZK Stack của ZKsync, Starknet Stack của Starknet,… cả về số lượng lẫn chất lượng dự án. Hiện có hơn 50 chuỗi đang được xây dựng và phát triển trong Superchain, hỗ trợ các lĩnh vực như DeFi, GameFi, SocialFi, NFT, Oracle và nhiều lĩnh vực khác.

Nói tới Superchain thì phải kể đến các cái tên mà ai cũng biết như Base, OP Mainnet, Blast, opBNB, Celo,… Đây cũng là điểm sáng của Optimism trong bối cảnh Layer 2 đang gặp tình trạng “đất chật người đông”.

Bên cạnh đó, các OP Chain sẽ đóng góp 2.5% doanh thu hoặc 15% lợi nhuận quản trị Superchain là Optimism Collective, riêng OP Mainnet đóng góp 100% lợi nhuận. Nhờ đó, kể từ khi hoạt động đến nay, Optimism Collective đã thu về hơn 14.7 nghìn ETH, tương đương với khoảng 37 triệu USD.

Dự án hiện tại vẫn chưa có chiến lược cụ thể để sử dụng nguồn thu cực lớn của Optimism Collective. Tuy nhiên, đây là ngân quỹ của hệ sinh thái Superchain nên tương lai dự án có thể dùng để:

Staking OP: Ra mắt Staking OP nhằm mục đích thưởng cho người tham gia quản trị Superchain, chia sẻ doanh thu cho OP holder. Bên cạnh đó, người Stake OP có thể nhận airdrop token từ các OP Chain.

Incentive: Dùng một phần trong quỹ để thưởng cho các dự án và người dùng tích cực trong hệ sinh thái Superchain.

OP không chỉ là Token quản trị của Layer 2 OP Mainnet mà còn được dùng để quản trị cho cả hệ sinh thái Superchain. Do đó, các dự án trong Superchain phải nắm giữ OP để có tiếng nói. Chưa kể, tương lai dự án có thể bơm thêm động lực thúc đẩy giá OP bằng cách ra thêm tính năng Staking và chia sẻ doanh thu lại cho Holder.

Gần đây, Optimism cũng đã xác nhận rằng họ không phải là Layer 2 mà đang tập trung nhiều hơn vào việc phát triển hệ sinh thái Superchain để mang lại nhiều giá trị hơn cho OP, nên việc chuỗi OP Mainnet kém phát triển cũng không còn quá quan trọng đối với dự án.

Ngoài ra, Optimism đang hợp tác với Succinct Labs, công ty phát triển công nghệ ZK huy động được 55 triệu với sự dẫn đầu của Paradigm, để tích hợp ZK-Rollup vào bộ công cụ OP Stack. Khi hoàn thành, các OP Chain sử dụng công nghệ Optimistic Rollup có thể chuyển sang ZK-Rollup hay tạo chuỗi ZK-Rollup mới chỉ trong 15 phút. Điều này hứa hẹn sẽ giúp Superchain mở rộng hơn nữa và trở thành nơi lý tưởng cho các chuỗi Layer 2 & Layer 3.

5. Cập nhật nền tảng

5.1 Cập nhật đã diễn ra

21/02/2024: Airdrop 4, phân bổ 10.3 triệu OP cho gần 23 nghìn địa chỉ ví của những người tạo NFT trên Ethereum và Superchain để điều kiện.

02/2024: Nâng cấp Delta với Span Batches cho phép gói nhiều khối Layer 2 liên tiếp thành một khối. Cách này giúp giảm đang kể dữ liệu gửi đến Layer 1, nhằm giảm phí Layer 2 từ 6% đến 90%.

03/2024: Cập nhật Dencun và Optimism đã chuyển sang sử dụng dữ liệu dạng blob, giúp giảm phí từ trên 0.1 – 0.3 USD xuống dưới 0.01 – 0.03 USD.

22/03/2024: Ra mắt Superchain Developer Console, giao diện tối ưu hoá cho nhà phát triển trong hệ sinh thái Superchain.

10/06/2024: Hệ thống Permissionless Fault Proof chính thức đi vào hoạt động, cho phép bất kỳ ai cũng có thể tìm và đánh dấu các giao dịch không chính xác. Nhờ đó, Optimism đã giảm thời gian rút tiền từ Layer 2 về Layer 1 từ 7 ngày xuống còn 3 ngày.

Kết luận: Sự kiện đáng chú ý nhất của Optimism trong nửa đầu năm 2024 là chuyển sang sử dụng dạng dữ liệu Blob sau Dencun nhằm giảm 90% phí giao dịch. Và chính thức sử dụng hệ thống Permissionless Fault Proof để xác thực giao dịch, đánh dấu đạt đến giai đoạn Stage 1 theo tầm nhìn của Vitalik Buterin.

5.2 Cập nhật sắp tới

Ngày 10/09/2024, Optimism dự kiến sẽ thực hiện nâng cấp Granite, nhằm khắc phục một số lỗ hổng bảo mật của hệ thống fraud proofs.

Lần cập nhật này đồng thời diễn ra một đợt Hard Fork để chuyển Layer 2 OP Mainnet từ permissioned fraud proofs (ai cũng có thể tham gia xác thực giao dịch) sang permissioned fraud proofs (chỉ người được cấp quyền mới có thể tham gia xác thực giao dịch), do phiên bản cũ phát hiện nhiều lỗi bảo mật.

Ra mắt chuẩn Token SuperchainERC20, là một chuẩn Token đa chuỗi tương tự OFT của LayerZero hay NTT của Wormhole, được phát triển dựa trên ERC20. Một Token sử dụng chuẩn SuperchainERC20 sẽ tương thích với tất cả các chuỗi trong Superchain, có thể di chuyển chúng qua lại giữa các chuỗi dễ dàng nhờ hệ thống chứng minh Interop fault proof được tích hợp vào Optimism Bridge.

Bên cạnh đó, dự án tiếp tục thực hiện các vòng tài trợ Retro Funding 5, 6 & 7 trong nửa cuối năm 2024: Retro Funding 5 (OP Stack), Retro Funding 6 (Governance), Retro Funding 7 (Dev Tooling).

Kết luận: Granite là bản cập nhật quan trọng của OP Mainnet trong nửa cuối năm 2024. Bản cập nhật này tuy vá được các lỗi bảo mật trong hệ thống nhưng lại làm giảm đi tính phi tập trung của của chuỗi, gây ra sự chậm trễ trong quá trình tiến tới giai đoạn Stage 2.

Bên cạnh đó, bản nâng cấp này chỉ được các thành viên trong Optimism kiểm tra về bảo mật nhưng chưa có các bên thứ 3 nào tham gia kiểm toán, nên vẫn có rủi ro. Ngoài việc nâng cấp công nghệ thì dự án tổ chức các chương trình khuyến khích sự phát triển của Optimism và Superchain bằng quỹ 850 triệu OP.

6. Dự phóng hệ sinh thái Optimism

Tiềm năng:

Optimism là tên tuổi có vị thế vững chắc nhờ vào quá trình phát triển lâu dài trên thị trường. Dự án được phát triển bởi một đội ngũ tài năng, có kinh nghiệm làm việc ở các công ty lớn và chuyên nghiên cứu về giải pháp mở rộng cho Ethereum.
Layer 2 Optimism đang chạy hoàn toàn dựa trên phần mềm thực thi Geth, cả 2 đều được hậu thuẫn bởi Paradigm. Do đó, chuỗi hoàn toàn có thể mở rộng lên hàng nghìn TPS nếu sử dụng hết khả năng của Geth.
Hệ sinh thái Superchain đang đứng đầu thị trường với các cái tên như Base, Blast, Zora, opBNB,… Chỉ hơn 20 chuỗi đã đi vào hoạt động và mang về lợi nhuận đến 14.6 nghìn ETH, tương đương 38 triệu USD. Chưa kể, còn khoảng 30 chuỗi chuẩn bị ra mắt như World Chain, Celo, Build On Bitcoin, Debank Chain,… hứa hẹn sẽ mang về cho nguồn thu lớn cho Optimism. Và doanh thu này có thể sẽ được dùng làm Incentive cho Superchain và Staking OP trong tương lai.

Thách thức:

Công nghệ của Optimism đã hoàn thiện, tuy nhiên hệ thống chứng minh giao dịch theo cơ chế fraud proofs vẫn còn gặp nhiều vấn đề. Dự án cần thời gian để phát triển thêm và tích hợp công nghệ ZK trong tương lai để có độ bảo mật và khả năng mở rộng tốt nhất.
OP Mainnet và OP Stack cần hỗ trợ đa ngôn ngữ ngoài Solidity như Rust, WebAssembly (WASM), C, C++, Move,… để thu hút thêm nhiều Dev đến với hệ sinh thái.
Tối ưu bộ công cụ OP Stack nhằm mang lại sự thân thiện cho nhà phát triển và tích hợp nhiều hệ thống chứng minh, đặc biệt là Validity Proof để đáp ứng nhu cầu thị trường.
Hiện tại, các OP Chain trong Superchain không dễ tương tác với nhau. Nên cần đẩy nhanh hệ thống chứng minh Interop fault proof, nhằm tạo sự tương tác liên mạch giữa các chuỗi.

Với những tiềm năng và thách thức trên thì hệ sinh thái Optimism còn rất nhiều tiềm năng để phát triển. Tuy nhiên, dự án cũng cần thêm nhiều thời gian để hoàn thiện công nghệ và các sản phẩm cho hệ sinh thái OP Mainnet và Superchain.

7. Tổng kết

Qua bài viết này, 5Money đã cung cấp cái nhìn tổng quan về Layer 2 Optimism trong nửa đầu năm 2024 theo cách đơn giản và dễ hiểu nhất. Hy vọng bạn thấy được tiềm năng và thách thức của dự án để đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn trong tương lai!

Miễn trừ trách nhiệm: 5Money khuyến cáo người đọc phải trang bị kiến thức sâu sắc về thị trường Crypto trước khi tham gia đầu tư. Thông tin trong bài viết không được xem là lời khuyên tài chính, 5Money không chịu trách nhiệm với bất kỳ quyết định đầu tư nào của các bạn.

Tham gia Cộng đồng 5 Phút Crypto để thảo luận về kiến thức và kinh nghiệm đầu tư nhé!