1. Token BRC-20 là gì?
Token BRC-20 là một loại tiêu chuẩn token mới mẻ và mang tính đột phá. Tiêu chuẩn này sử dụng một khái niệm cải tiến gần đây trong cộng đồng Bitcoin, có tên gọi Ordinal Inscriptions – là các tài sản kỹ thuật số được khắc trực tiếp vào từng satoshi để theo dõi quyền sở hữu.
Sự ra đời của BRC-20 được coi là mang tính cách mạng, vì lần đầu tiên, Bitcoin không chỉ là một hệ thống thanh toán mà có thêm khả năng mở rộng để trở thành 1 nền tảng phát hành các token alt-coin khác.
Ngoài ra, để hiểu về BRC-20, bạn cần nắm thêm một số khái niệm sau:
- Satoshi là đơn vị nhỏ nhất của Bitcoin, 100 triệu Satoshi sẽ tương ứng với 1 Bitcoin.
- Ordinals là giao thức được phát triển để người dùng có thể dễ dàng đính kèm các loại dữ liệu, hình ảnh, video… lên Satoshi và quá trình đính kèm này được gọi là Inscription (khắc).
- Các Satoshi sau khi được khắc (Inscription) các hình ảnh, video vào thì được gọi là Ordinals hay NFT trên Bitcoin. Các hình ảnh sau khi được khắc sẽ tồn tại mãi mãi trên mạng lưới Bitcoin (On-chain) trong khi đối với NFT trên Ethereum phần lớn hình ảnh sẽ được lưu trữu Off-chain.
Mặc dù các token BRC-20 được khắc vào Bitcoin bằng cách sử dụng cơ chế của Ordinals, không phải tất cả các Ordinals đều là token BRC-20. Ordinals có thể đại diện cho nhiều loại nội dung khác nhau. Trong khi đó, token BRC-20 chỉ được khắc và tạo ra bởi JSON (JavaScript Object Notation).
2. Lịch sử hình thành và phát triển của BRC-20
- Vào tháng 11/2021, bản cập nhật Taproot đã được triển khai trên mạng Bitcoin, làm tăng lượng dữ liệu có thể lưu trữ trong các khối. Từ đó đó mở ra các hướng phát triển mới cho mạng lưới nguyên thủy này.
- Đến tháng 1/2023, Casey Rodarmor đã phát hành giao thức Ordinals, đây là bước ngoặt để các nhà phát triển mang NFT lên Bitcoin. Trong vài tuần đầu tiên kể từ khi ra đời, giao thức này chủ yếu được sử dụng để tạo ra các NFT trên mạng Bitcoin. Các dự án lớn như Yuga Labs và DeGods đều đã phát hành các bộ sưu tập NFT của mình trên Bitcoin Ordinals.
- Tháng 3/2023, dựa trên Ordinals, nhà phát triển có tên Domo (@domodata) đã giới thiệu trên trang Twitter cá nhân và cho ra mắt tiêu chuẩn token mới mang tên BRC-20.
Token đầu tiên theo tiêu chuẩn BRC-20, có tên là ORDI, đã nhanh chóng tạo ra cơn sốt. Các ví Bitcoin đã nhanh chóng triển khai công cụ hỗ trợ cho token BRC-20, mở đường cho nhiều token BRC-20 khác như MEME, PEPE, VMPX,… được ra mắt trong những tháng tiếp theo.
Tính đến thời điểm hiện tại, nhiều token BRC-20 đã trải qua những đợt tăng giá chóng mặt và thị trường BRC-20 đạt được mức vốn hóa ấn tượng lên tới hơn 2 tỷ đô (theo số liệu tổng hợp từ BRC-20.io).
BRC-20 có thể xem là trend thành công và được đón nhận nhất trong hệ sinh thái Bitcoin, là tiền đề tiếp bước cho các sản phẩm tiếp theo như Runes Protocol hay trở thành nguồn cảm hứng của các dự án Bitcoin layer 2.
3. Ưu và nhược điểm của BRC-20 là gì?
3.1 Ưu điểm của BRC-20 token
- Khả năng tương thích với mạng Bitcoin: Điều này cho phép BRC-20 token tận dụng cơ sở hạ tầng hiện có của Bitcoin, chẳng hạn như ví và các sàn giao dịch hỗ trợ mạng lưới, do đó được cộng đồng Bitcoin chấp nhận nhanh chóng.
- Đơn giản: Quá trình tạo ra BRC-20 token dễ dàng hơn so với các tiêu chuẩn mã thông báo khác yêu cầu hợp đồng thông minh phức tạp.
- Bảo mật cao: BRC-20 token sở hữu tính bảo mật mạnh mẽ nhờ hoạt động trên Bitcoin.
3.2. Nhược điểm của BRC-20 token
- Phụ thuộc vào Bitcoin Blockchain: Chịu những hạn chế cố hữu của Bitcoin như khả năng mở rộng thấp và tốc độ giao dịch chậm.
- Thiếu chức năng hợp đồng thông minh: Điều này giới hạn phạm vi ứng dụng so với các tiêu chuẩn mã thông báo khác.
3.3. So sánh BRC-20 và ERC-20
So với ERC-20, BRC-20 gặp phải giới hạn do được tạo ra từ giao thức Ordinals và hoàn toàn không có khả năng tương tác với hợp đồng thông minh.
Tính đến thời điểm hiện tại người dùng chỉ có thể sử dụng loại token này cho một vài tính năng rất cơ bản như: chuyển token, swap trên một vài nền tảng.
Trong khi đó, khả năng tương tác hợp đồng thông minh mang lại rất nhiều tính năng cho ERC-20 token.
4. Tiềm năng và thách thức của BRC-20 token
Tiêu chuẩn BRC-20 đánh dấu một tiến bộ đáng kể trên mạng lưới Bitcoin, cho phép Bitcoin tạo được nhiều ứng dụng hơn thay vì chỉ dùng để gửi và nhận BTC như trước đây.
Tuy nhiên, tiêu chuẩn BRC-20 vẫn đang ở giai đoạn sơ khai và giống như bất kỳ công nghệ thử nghiệm nào, nó có thể mang theo những rủi ro:
- Hạn chế cơ sở hạ tầng: việc phát triển ồ ạt các token BRC-20 trên mạng Bitcoin có thể gây ra tình trạng tắc nghẽn mạng. Chưa kể phí gas trên mạng lưới này tương đối cao.
- Khả năng mở rộng hạn chế: Do không hỗ trợ hợp đồng thông minh nên việc mở rộng cũng như tạo thêm nhiều ứng dụng xoay quanh BRC-20 gặp nhiều thách thức.
- Rủi ro lừa đảo cao: Việc có quá nhiều token BRC-20 mọc lên nhanh chóng như một xu hướng ăn theo, chưa nói về chất lượng dự án, điều này có thể đi kèm với những rủi ro về việc kẻ xấu lợi dụng tâm lý FOMO để tạo ra những token lừa đảo. Người dùng phải tỉnh táo để đánh giá trước khi ra quyết định đầu tư.
5. Top 3 dự án BRC-20 nổi bật trên thị trường
5.1 Ordinals (ORDI)
BRC-20 token phổ biến nhất cho đến nay là ORDI, token đầu tiên áp dụng tiêu chuẩn BRC-20. Một trong những điểm nhấn đáng chú ý nhất trong lịch sử biến động giá của ORDI là đã có thời điểm chạm mức $96.17 vào tháng 3/2024, liên tục thiết lập mức giá cao nhất mọi thời đại (ATH) mới.
Ứng dụng của ORDI hiện tại là chỉ dùng để giao dịch, trao đổi, làm tài sản thế chấp trên các giao thức có hỗ trợ ORDI.
5.2 SATS
SATS là một memecoin theo tiêu chuẩn BRC-20 với tổng cung lên tới 2.100.000.000.000.000 gấp 100 triệu lần so với Bitcoin.
SATS được mint (đúc) tự do và rất ít người nghĩ đồng meme này sẽ được đúc hết tổng cung. Sau khi được đúc hết hoàn toàn, đồng Meme này bắt đầu tăng giá vài trăm lần và đã được niêm yết trên Binance.
Vào ngày 16/3/2023, Unisats – Đơn vị phát triển ví lớn nhất trong hệ sinh thái BRC-20 đã thông báo về việc sử dụng token SATS làm phí giao dịch cho sản phẩm BRC-20 Swap.
Mặc dù chỉ là một memecoin và không có ứng dụng gì, tuy nhiên dự án nhận được sự hỗ trợ của rất nhiều các đơn vị lớn trong mạng lớn Bitcoin. Và hơn hết memecoin là một khoản đầu tư rủi ro, vậy nên bạn hãy cân nhắc thật kĩ trước khi đưa ra quyết định đầu tư.
5.3 MUBI
MultiBit (MUBI) là dự án đầu tiên giúp người dùng di chuyển các token BRC-20 trên mạng lưới Bitcoin sang token ERC-20 trên các blockchain tương thích với EVM như Ethereum, Polygon, BnB Chain.
Bên cạnh sản phẩm chính là cầu nối giữa Bitcoin và các Blockchain EVM thì Multibit cũng đang phát triển các tính năng sau:
- Staking: Cho phép bạn stake các token BRC-20 để nhận phần thưởng là các BRC-20 khác.
- Farm: Cho phép bạn cung cấp thanh khoản để nhận thêm lợi nhuận. Tuy vậy tính năng này vẫn đang trong quá trình phát triển.
- Swap: Bạn sẽ có thể Swap các token BRC-20 với nhau để giao dịch.
6. Tổng Kết
BRC-20 là một tiêu chuẩn token mới, mở ra rất nhiều cơ hội cho hệ sinh thái Bitcoin. Tuy nhiên, việc phát triển và mở rộng loại token này còn nhiều rủi ro và thách thức do những hạn chế cố hữu của Bitcoin.
Hy vọng trong bài viết này, 5Money đã cung cấp những thông tin bổ ích để trả lời cho câu hỏi BRC-20 là gì. Bạn đọc hãy tìm hiểu thật kỹ trước khi đưa ra quyết định đầu tư nhé!
Đọc thêm: Bitcoin Halving là gì? Điều gì sẽ đến sau sự kiện này?
